Friday, October 7, 2016

Блузирање (204-234)

(прва кавадаречка колумна)

Mi smo ljudi sa ceste i nemamo krila
mi nemamo nista osim nasih sudbina…”
(Psihomodo Pop – “Leteci odred”, LP “Godina zmaja” 1988)

Една фина саботна вечер ми се случи претходниот викенд, со ретки луѓе во ова време – невреме, сама по себе за паметење оти е надвор од сите секојдневни текови на еднообразниот животен ритам, кој најчесто се сведува на размислувањето: што да (не) се каже утредента. Саботна вечер, во која единствените тажни моменти беа “дружењето“ преку скајпот со третиот од нас, кој во некои други времиња би бил дел од седенката, разговорите и неминовната музика. А третиот од нас во белиот свет, во нова татковина, а колку ли само ќе беше поубаво по некоја фина саботна вечер воопшто да не се напишат овие редови. Арно ама ламјата на мочаната транзиција и по нејзиниот 25 годишен јубилеј нема намера да ги тргне канџите од нашите животи. Напротив, има намера да не натера и јаже да си купиме за бесилката која ни ја гради веќе четврт век. Којзнае, можеби и не сум во право, ама се нешто си мислам дека на полувековниот транзициски јубилеј и нема да има потреба да се пребројуваме или делиме по разни основи. Ќе не нема на овој или оној начин: годините ќе си го направат своето или едноставно ќе си ја пронајдеме личната и општествената слобода во некој друг систем, макар тој се одзивал на името  - нова татковина.
Туку, друго ми беше зборот. Панаѓурот во Кавадарци, почитувани случајни или намерни сопатници во блузирањево. Во моментот кога ги пишувам овие редови е неговиот прв ден. Булеварот “Е.Кардељ“ или “Н.Минчев“ по ново (сосе споредните улици) е комплетно блокиран од панаѓурски тезги, онака фино налицкани со најлони и скинати церади, како сцена од некој лош филм. Историчарите велат дека кавадаречкиот панаѓур првите случувања ги бележи кон крајот на деветнаесетиот век, а еве читаме деновиве дека некои го одбележуваат како некоја којзнае каква традициска придобивка, како да богати не сме 21 век. Еве, за споредба кога Кавадарци би бил сеуште касаба од некоја османлиска провинција, во која нема никакви продавници на роба за широка потрошувачка, панаѓурот би бил потребен. Арно ама, денес кога животот има некои сосем други секојдневни потреби и фунционира по други правила и тертипи, панаѓурот не е ништо друго освен дебело заглавување во провинциска кал и враќање во некое и не така фино минато. За жал, секоја година истата приказна. Најверојатно и минатогодишното “Блузирање“ некаде ова време е со слична содржина. Колку и да големиот број тезги преку наемнината дава пристојна финансиска “поткрепа“ на локалната самоуправа, мирот и загрозувањето на секојдневието на граѓаните (илјадници) лоцирани станбено во овој дел од градот, белки вреди повеќе. Блокирани влезови на згради со комбиња, истите влезови претворени во клозети, тотално узурпирање на тротоарите и непотребно нарушената секојдневна комуникација, опасноста од непостоење алтернативни влезови/излези во случај на потреба од брза помош, пожарна или полициска интервенција е кулминација на негативните пропратни сегменти на одржувањето на тотално рурална манифестација во најурбанизираниот дел од градот. Дали да се укине панаѓурот?! Воопшто и не размислувам во таа насока. Ако толку му е потребен на градот, нека се дислоцира на за него адекватен простор и завршена приказна. Се друго е заглавување во непотребен муабет.
П.С. Годинава светската музичка индустрија одбележа бројни јубилеи на албуми кои ја одбележаа историјата на квалитетната музика: 25 години од издавањето на албумот “Nevermind“ на Nirvana; “Ten“ на Pearl Jam; 35 години од издавањето на албумот “Tattoo You“ на The Rolling Stones; 45 години од албумот “Led Zeppelin IV“ на Led Zeppelin и многу други без кои денес ќе ни беше потешко да се осознаеме и како личности и како генерации кои сепак имаа среќа навреме да ги слушнат најдобрите албуми и тоа во време кога се создадени за да траат. Во Македонија годинава ќе одбележиме 75 години од историскиот 11 октомври, денот кога започна семакедонското антифашистичко востание, благодарејќи на кое Македонија се стави на вистинската, победничка страна на светската историја. Колку и да тоа денес некому не му се допаѓа. И да, пред 25 години е издаден првиот албум на Архангел – “Архангел“.

By
Марјан Т.
Бул.“Џон Ленон“ 3

Кавадарци

Sunday, October 2, 2016

Блузирање (203-233)

(прва кавадаречка колумна)

Октомври во Кавадарци. Вообичаена комуникација меѓу кавадарчани овој период: “Го обра ли лозјето? Го продади ли грозјето?“ и “Направите ли пинџур?“. Може една од варијантите на одговорот на овие прашања би бил: “Ќе напрајме пинџур, ако го откупат грозјето.“. Арно ама, информациите велат дека е настаната комплетна и загрижувачка збрка во откупот на грозјето, дека кратошијата дел скапува, дел е дадена по непристојни цени, дел со плаќање којзнае кога, па имало инспекции кои те го забранувале откупот, те го дозволувале, а смедеревката најверојатно ќе ја колват чавките. Ако де, така треба. А и неверојатен медиумски (зрако) мрак ја следи цела берба. Оти? Ами заради тоа што сме такви какви што сме. Таканаречените лидери на лозарите, демек оние кои што преговарале со откупувачите, се напикаа во глувчева дупка и траат, ќутат богати. Не дека им е гајле, ама тоа “мемето“ полно, си го продале грозјето и ете ги на следните избори како кандидати за пратеници.
Слични приказни колку што сакаш. Ете на пример, пред неполн месец беше и помина “Тиквешки гроздобер 2016“. Манифестација која премиерно во Кавадарци се случила 1964 година. Манифестација која по дифолт е замислена како Слава  на грозјето и виното, патем прекината пет – шеснаесет години поради којзнае какви причини и чии интереси, за да по реобновувањето воопшто и да не го доживее својот климакс, туку пад од година во година, за да во оваа (една од историските години овде, нели) 2016 го доживее своето конечно понижување. Дно на дното! Иако авторот на овие редови уживаше вечерта кога свиреа Парни Ваљак (некои велат старци, ама старци на кои можат да им се фанат за “таквоата“ за квалитетот и на репертоарот и на свирката), ама оваа манифестација треба да биде се друго, а најмалку да привлекува гости со “големите“ музички имиња. Овде многу пати е елаборирано за Тиквешкиот гроздобер, така да не би должел повеќе, само уште две нешта: Каде бре дел од новинарите виделе 50 илјади гости тие денови во Кавадарци?! И можно ли е еден организатор во исто време да прави две големи манифестации во државата: Тиквешки гроздобер во Кавадарци и Пиволенд во Скопје?! “Иди ба, причај ми мало о томе!“.
Друго ми беше зборот: Остана легендата од пред пет – шеснаесет години за кавадаречкиот пинџур. Во тоа време во Кавадарци престојуваа војници под капата на Обединетите нации (не чуваа од нас, нели?!) и дел од нив биле воодушевени од вкусот на пинџурот. Го дале во лабороторија да испитаат што всушност го дава тој префинет вкус. Биле вчудоневидени кога откриле дека всушност пинџурот според нивните (светски) критериуми и не спаѓа во здрава храна. Печени пиперки, па лупени, па мелени, па пржени, море измалтретирани до бескрај. Ама вкусен е да си ибе векот и не би го менувал за ништо!
П.С. Неполна седмица има до одржувањето на традиционалниот Есенски панаѓур во Кавадарци. Денови во кои се срамиме сами од себе. Барем некои од нас. Другите пазаруваат до бескрај, мочат по влезовите на зградите додека во бескрајот на можностите ја бараат адекватната бројка на гардеробата, најчесто парче кое за исти пари може да се најде во првиот дуќан. Од друга страна, секојдневниот панаѓур од поодамна е во тек и веќе не ни го забележуваме. Живееме во него. Или што би рекол анонимниот урбан херој на денешницата – паланечки капитализам од прва класа.

By
Марјан Т.
Бул.“Џон Ленон“ 3

Кавадарци