Блузирање (245-275)

(прва кавадаречка колумна)

“...Се возиме во познат правец

Ние сме им постар мамец

А нас, пивото нѐ моли:

- Отвори бе, мајсторе!

Бешиката нѐ боли!“

“Шефе“ - Last Expedition, LP “Box”, 1997

Каде за Нова година? Најчесто поставувано прашање деновиве во Кавадарци. Ги надминавме и Британците со нивниот секојдневен разговор за времето. Во суштина разговорот за времето е каде – каде поважен, ама ете во Кавадарци – “Каде за Нова година“. Суштинско прашање во нашите празни животи сведени на “да му цркне козата на комшијата, ама ако јас имам корист нека цркне и комшијата“. Во меѓувреме, нашите драги луѓе распослани низ светот, во некои за нив нови татковини, дел од нив во тие “татковини“ си го распослале животот ко’ кибицери, живеејќи на ситно, та ние овде на нив да се сетиме дури кога физички ќе заминат, па правиме добротворни акции, да помогнеме барем телото да им почива во родниот град кој го напуштиле од којзнае кои причини, иако додека биле живи и немале некоја особена намера да се вратат овде. Ама нашата “голема“ хуманост е неприкосновена – пари за се мора да се најдат. Јебига! На пола пат нит’ жив, нит’ мртов, важно годините врват немилосрдно и ете не и самите како лелекаме, не ни се умира, скапа умирачката, гробните места ко’ палати, парастасите ко’ свадби, а живите заглавени (од пусти срам некој нешто да не рече) во долгови, па терај го ти животецот ако веќе мораш. А бе какви сме, за никаде сме! Сосе хуманитарните настани или којзнае што се. Повеќето сомнителни како организаторите на истите.

Туку друго ми беше зборот уште на самиот почеток. “Каде за Нова година“?! Сигурно не на плоштадот. Не ради програмата, не ме интересира многу со години наназад, туку никогаш не сум сакал масовни теревенки за настани кои во суштина барат интимна атмосфера. Може во некоја тивка атмосфера, со добри луѓе, некаде каде што градските кодоши немат допир со животот на обичните граѓани на град Кавадарци. Да се разбереме, може и жестока атмосфера, ама за се друго важи кажаното во реченицата претходно. Да бе, зошто да не и на некои убави места каде што не допира кавадаречкото. Оти денес и овде, кавадаречкиот допир е блиску до краста (колку и да звучи чудно и екстремно и загрижувачки), некои лоши луѓе си го превзеле кавадаречкиот живот и си терат. Нека си терат, мајке им га, нека си терат, ама од Кавадарци друг град не бидува. Оти ние ретките кои останавме овде и се нарекуваме кавадарчани, не ни е страв од ништо, баш поради тоа што – останавме овде! Се забиберивме онаму каде што ројките не се осмелуваат да одат – низ целиот град!

Ете во моментот, на кружниот тек (еден од првите и многуте “родени“ низ градот) во Новиот центар е мртва темница. Свет(к)ат само тоа билбордите и градските светилки со штедливи сијалици. Штедливи?! На виа раскош од трошење ефтин поликолор за нови и бележити пешачки премини (зебри), кои се бришат на првото згазнување и места за паркирање (на кои ројките се паркират како ќе му текне), на кастрење дрва кои ја дават најубавата летна сенка у градот (белки со стручњак делкале, па ќе пркнат дрвцата еден ден), па почитувани случајни или намерни сопатници низ блузирањево – тејк а брејк! А Нова година и онака ќе дојде. Ја чекале вие или не. Нека ни е наздравје.

П.С. Се читаме во 2020 година. Која величина од бројка! А за основаната критика на општествените појави и настани, која им смета на сите кои во животот се добиле од мама и тато - “...Се возиме во познат правец , Ние сме им постар мамец, А нас, пивото нѐ моли: - Отвори бе, мајсторе! Бешиката нѐ боли!“

By

Марјан Т.

Бул.“Џон Ленон“ 3

Кавадарци

Блузирање (244-274)

(прва кавадаречка колумна)

“...Ги знаеш добро оние

со скришна солза длабоко во срцето

со скришна злоба далеку зад погледот

болни од немоќ

болни од желба за одмазда...“

“Heart Core”, Архангел, LP “Heart Core”, 1998

Колку ја пишувам колумнава? Од 2004 година. Мислите дека нешто е променето од тогаш? Има мала суптилна промена. Сменети се шеширите и дресовите, сменети се боите. На поединци низ градот, кои се испустија мелејќи “брашно“ во скутот на разно – разните властодршци низ изминатите триесетина години. Да, за Кавадарци станува збор.

Една од градските приказни започнува вака: Иде Тошо Филиповски (креатор на култната ТВ емисија “Досие“, посветена на македонската рок музика) во Кавадарци, место еден викенд, доаѓа два и снима извонредно живо издание на емисијата. Повод е “Тиквеш Рок Фест Unplugged ‘96“. Тошо Филиповски денес е најетаблираниот аrхивар на македонската рок музика.

Една друга постара градска приказна вели дека во 1992 во Кавадарци се оддржа првото издание на “Тиквеш Рок Фест“. Еден од главните помагатели на фестивалот беше Бранко Трајковски Сачмо, односно неговото култно кафе “Сачмо Блуз“.

Една подоцнежна градска приказна вели дека во 1997 (на Градскиот стадион во Кавадарци и култната дискотека “Ла Луна“) се одржа третото (меѓународно) издание на “Тиквеш Рок Фест“. Главен помагател беше култниот Клуб “Галерија“.

Да, можеше да има една нова градска приказна, урбана, весела, животворна и во 21 век, односно во 2019. По минатогодишното рестартирање на “Тиквеш Рок Фест“ и феноменалните “Last Expedition“ како гости, годинава нема фестивал. Зошто? Е па нема повеќе урбани приказни, станаа тешки за раскажување, станаа контрадикторни со општата градска состојба. . Остаревме докажувајќи дека еден ден Кавадарци ќе биде град, не друго, барем на нивото на доцните седумдесети/почеток на осумдесети на минатиот век. Не треба повеќе – финалето на првиот официјален македонски рок фестивал “Екран Рок Фест“ се оддржа на Градскиот стадион во Кавадарци пред повеќе од пет илјади публика во далечната 1981. Да, во меѓувреме од суети и преваранти го загубивме и “Т’к Так“ фестивал посветен на еден од најдобрите македонски рок тапанари – Трајко Каров. Секако дека низ годините кои доаѓаат ќе има рок концерти во Кавадарци, ама урбаниот дух се сведува на два – три локали, на “Дорс“ и “37“ (во моментов), на една, две таканаречени невладини органиозации, на “Алтер Центар“ и... (допишете со свои зборови, ако ви текне).

Ма да сме живи и здрави. Не за друго, туку за да ја издржиме неверојатната тортура на “модерните“ градски места чии (после секое реновирање) отварања ни ја носат повторно и повторно балканската турбо – фолк (не)култура. И да, немам особено добро мислење и за “уан – ту“ бендовите кои упорно застанале во 1985 година и шибат бре брале, ко да “Два динара друже“ од поодамна мртвата Рибља Чорба и “Layla” од  Еric Clapton се новите хит на хитовите. А ние јадните само климаме со глава. Ма важно е да има што да се јаде, кој го ебе животот и неговите вистински, градски приказни!

П.С. И да, како сме затерале, крајот човек не може да ни го фати. А бе олабавете малку! До изборите (парламентарни) има уште пет месеци. А бе цел живот е тоа, смирете хормони и посветете се на најблиските, на семејството, на секојдневието. Особено тие таканаречени неопределени, кои не утепаа од квази хумор по тоа социјалните мрежи. Ебаве мутавите! И едни и други и трети.

By

Марјан Т.

Бул/“Џон Ленон“ 3

Кавадарци

Блузирање (243-273)

(прва кавадаречка колумна)

“Dosta je bilo splačina

Pornića i drkačina

Dosta je bilo svakakvih

Lažnih informacija

Kako se živi, gdje se ne radi

Tko je u minusu, a tko u blokadi

Gdje lova ne vrijedi

A gdje se dobro kupuje

Ne znaš više kome da vjeruješ“

(“Hocemo cenzuru“, KUD "Idijoti", LP “Bolivia R’n’R”, 1990)

Да зборуваме за рок музиката во Кавадарци ти е исто како да зборуваме за “Потекло на видовите“. Да, навистина. Дарвин е крив за се. Новопечените верници последните триесетина години се противат на научната мисла, не од што се толку големи верници, туку едноставно до тука им сече. Така е и со рок музиката – ја сакаат доволно луѓе во градот за да трае Дарвиновата теорија. А ќе траат и двете и тоа како. Оти од воздух човек не бидува.

И ете, конечно, од 15 ноември започнува наплатата на паркинг местата во Кавадарци. Се претпоставува дека сите есапи се направени и дека нема да има – “аман ја и ти си живејме, бар кафето да си го испиам“ или позабеганата верзија “знајш ли ти кој су ја“.  Ако не, џабе фрлена боја за бележење по градските улици. Џабе сите муабети и ај сите еден по еден по лекарско. Оти, на прагот на партиципирање на европските и евроатлантските вредности, ако не не бива, дај тоа специјализациите за психијатри. Оти чаршијата “лафе“, кој колку ќе плате толку ќе има... Арно ама, ако се е по законот, тоа пајакот ќе има многу работа, така да надлежните нека му ја мислат и на пајак службата нека им “пишат“ прекувремени. Оно, се бива, може пајакот ќе се расипе, па нема делови, увозни се, тендер треба за нив, па ќе фати Нова година, па Свети Трифун, еден куп празници пред и после тоа и ете ги мегаломаните кавадаречки “сликани“ на забранети места за паркирање – “нико нам ништа не може“. Се навраќаме на претходно кажаното – “Дај тоа специјализацијата за психијатри“.

А паметам богами, паметам од поодамна, Кавадарци таму некаде почеток на девеесети на дваесетиот век има решение за сообраќајниот колапс. Решението се вика – казни според позитивните законски прописи. Плус – минус некој паркинг таму каде што му е местото. Ете деновиве еден познаник ми вели – “Блузеру, на Кавадарци му фалат околу 1500 (?!) паркинг места.“ Не бре пријателе, му велам, Кавадарци има 1500 вишок возила низ градот. Смрди, не се трпи, не се диши по пет часот попладне. Истата приказна од изминатите години. И тоа во време кога речиси 70 % од кавадаречкото жителство зимно време се грее на “алтернативни“ грејни тела – пелети, парни конструкции, клими, електрични печки, греалици, радијатори, солари и слични сувопарни грејни тела. Оние кои се греат на дрва се процентуално помалку отколку пред триесет години. И тука завршуваат сите приказни за загадувањето, за дрвата како загадувачи на животната средина, истите тие дрва кои се помалку ги има дури и во кавадаречкиот Градски парк.

А кога сме кај Градскиот парк, тој животворен простор за Тиквешијата, денес само остатоци од остатоците. Нели, самиот влез, како на било кој природен резерват кој треба да дише од зеленило и убавина, денес е надвисен од згради, та се отвориле кафеани за “градските“ чаламџии, во кои виреат и “бубашвабите“ од социјалните мрежи кои, нели така фино се грижат за градот ни. А бе иди бегај, киселини ме фаќат, а благце не сум апнал.

П.С. Од никој не започнало, со никого нема да заврши. Ова особено важи за општествените дејности кои еден град го прават – град. За културата, образованието и општите задоволства наречени градско секојдневие. И да, центарот на градот треба да биде на граѓаните, осветлен, фино искулиран и простор каде што градските бараби нема да ти мафтат со снимки од камери за кои никој не знае каде се поставени. Да сме живи и здрави, па во деновите кои доаѓаат да се радуваме на нови надградби на кративните луѓе низ градот, кои иако останаа на прсти да ги броиш, не се дават на шалабајзерите кои плукаат по тоа што самите биле вчера, завчера, а биле, како што викаа своевремено во “Кавадаречка династија“ (парафризирам) – “Та не сме ние само овде, ние сме безбројни милиони низ целиот свет“. Накратко, кодоши од најдолен вид, вошки што се требат само со специјални шампони, арно ама “Karma is the bitch!”

By

Марјан Т.

Бул.“Џон Ленон“ 3

Кавадарци

Блузирање (242-272)

(прва кавадаречка колумна)

“Kao na strazi cuvam noc od budnih

ja sam samo jedan od sinova bludnih

pravih se reci uvek kasno setim

odgovor znam kad ostanem sam...“

“Cuvam noc od budnih” – Leb i Sol, LP “Kao kakao”, 1987

Постпанаѓурски денови во Кавадарци. Нервозни денови, особено за жителите на зградите чии влезови служеа како најмизерен клозет. И за мала и за голема нужда. Сега три месеци нема да можат да се ослободат од смрдеата на “културните“ посетители на панаѓурот, во пакет со тезгаџиите. Ма не би давел со панаѓурот, го “третира“ блузерот со години, ама певаљките, срциња едни, строфа од тоа турбо фолкот не споија (звучеше некако српско / ирански / турски / босански /авганистански / македонски / бугарски / колонијалистички / диктаторски / звучеше срање по дефиниција, по ретките кафеани на Бул.“Никола Минчев“). И толку за панаѓурот (есенски, како да имаме панаѓури за секое годишно време), оти времето не газе, ете не задоцнети, а 21 век започна пред 19 и озгора години. Да бе, како погодивте! За Кавадарци станува збор.

Некаде низ годините минати на ова место (парче слободна виртуелна територија) е пишувано за се и сешто, секогаш како сведоштво на авторот на овие редови, во оваа самобендисано наречена “прва кавадаречка колумна“. Друго ми беше зборот. За препознатливоста на градот наш, за растот и промените, лицето негово, а особено опачината. Како вредност, како место на раѓање, живеење и умирање, како ветер и магла гледани низ призмата на зборовите на сите до еден од оние кои се осмелуваат да се наречат политичари. Оти да се разбереме – како сте се дограбиле до некоја функција, вие сте тоа, политичари спомнати реченица – две погоре. Сите до еден – никакви. И така со децении наназад.

Си беше еднаш една фонтана. На делот од плоштадот познат како – кај Стоковната. Препознатлива наназад со децении дури и од ретките разгледници од Кавадарци. Да, некогаш беше, сега само се спомнува и во Кавадарци се продаваа разгледници по трафиките, денес јок, макар само како сувенири оти и да се продаваат, нема кој да ги купи и прати. Оно, според тоа што можам да посведочам, во нормалниот свет испраќањето разгледници сеуште функционира и поштите не служат само за плаќање сметки со дебели провизии. Еве кај и да е очекувам разгледница од Лондон. Ќе стигне.

Купувавме разгледници и ги праќавме, затоа што како луѓе имавме пријатели низ светот. Сега и да сакаме да пратиме, ќе мора да ги адресираме до некој од бројните роднини, пријатели и другари, кои низ последните дванаесет – тринаесет години си пронајдоа некоја нова татковина низ тој ист свет. Но и тие се со различен табиет и карактер. Додека грото од нив заминаа по парче леб за нив и нивните семејства, дел од нив добро ситуирани таму некаде зад седум гори и мориња, се обидуваат да си играт мајтап со нас и ни солат ум како тоа ние ретките кои овде останавме да живееме. Е добро де, ќе рече некој од вас, си можат – си терат. Е па добро де, ќе речам јас – нека дојдат овде да го платат данокот на заработените “парички“, па нека терат до каде можат. Би можел овде да го напишам со големи букви, ама не сакам – тие истите се жители на некои други земји, таму гласаат, таму плаќат данок, тамиу ги трошат своите пари – таму живеат!

Оти овде, оние ретки кои си ја знаат работата, што би се рекло професионалци на својот занает се нешто им сметат на оние кои се стуткаа во “нежните“ прегратки на некоја од политичките партии, се нешто се на удар на приучените политиканти со испран мозок, се нешто покажуваат со прст кон нив. А ваму, газолисците неиспаднати од дома – по дефиниција принтскрин дно – дна шалабајзери кои до крајот на животот ќе го чекаат својот конечен џек – пот во некоја од градските кладилници и коцкарници, трабантите на локалните врхушки, националисти од социјалните мрежи, градските скржлавци, крадците на општествените добра (што е водата за пиење, ако не општествено добро?!), модерните удбаши без сенка, кодоши кои заборавија дека нивните родители беа добри луѓе, ете чекаат на ред за фотелја, чекаат на ред за државна паричка од Република Северна Македонија, која така ревносно ја плукаат, меѓу два викенда поминати во омразените Грција и Бугарија.

П.С. А сакав нешто друго да пишувам. За неколку од кавадаречките маала кои добро ги познавам, поттикнат и инспириран од извонредната промоција од пред некој ден на книгата “Маалски прикаски 1+2“ на еден од најдобрите македонски новинари Синиша Станковиќ. Ма во некоја друга прилика, наскоро, на ова исто место, каде се сака Кавадарци така што се зборува за неговите маани и доблести. Оти, не сме само за денес и утре. Ќе да сме за подолго, се допаѓало тоа некому или не.

By

Марјан Т.

Бул.“Џон Ленон“ 3

Кавадарци

Блузирање (241-271)

(прва кавадаречка колумна)

Ме носи блузот. Распослан како една јебена животна приказна на почетокот и средината. А финалето само што започнало, та блузерот ќе ги растегне тоа нотите, па да траат додека му одговара. Онака себично. Како што е себичен животот и неговите милион приказни. Арно ама, да се живи и здрави убавите луѓе, кои се арматура на цврстиот темел на тие исти приказни, та животот колку и да мава, куќата стои. Ако ви личи ова донекаде на малку поинаква поезија, тоа е затоа што блузерот е и поет, не само прв кавадаречки колумнист, онака самобендисано кажано. Оти траат деновите во кои се распослала убавината по некои ќошиња, само што не експлодирала, та да ги смачка тоа ситните души, кои се осмелија да ја покажат сета нечистотија на џабалебарошите, дудлачите, модерните кодоши (јадна им мајка), полтроните кои мајка ќе им расплакат токму на оние во кои се колнат. Ситни души јеботе, та поситни не може да бидат. Овде завршува поезијата и продолжува блузот. Што би се рекло - Карма ис де бич!

Што ми беше зборот?! Кавадарци е на истото место каде што е со векови. Има реновирани улици и тротоари. Нови сообраќајни знаци насекаде. Арно ама, има стари сообраќајни психијатриски случаи. Додека ова го читате. некоја антипатична будала ви се паркира пред портата, пушта четири жмигавци и заминува на кафе во некое трендовско кафуле, а вие онака фино изнервирани ропате фотка од мобилниот, ја објавувате на социјалните мрежи, собирате лајкови, патем во меѓувреме по дома ви умираат луѓе, оти додека висите на компјутерот итната помош нема пристап до вашиот дом. Оти?! Поради четирите жмигавци и панаѓурот во најава.

Привршува бербата на грозјето. Низ годините наназад овој период таа штотуку заверглуваше. Од каде знам? Е па знам, паметам и тоа паметам од поодамна. Мирисот на пресна шира своевремено беше најјак кон крајот на септември. И не само мирисот, туку и гроздовиот сок кој се преливаше од преполните трактори, камиони и приколици, по улиците насочени кон тогаш единствениот откупувач на винско грозје во Кавадарци – Агрокомбинатот “Тиквеш“. И манифестацијата “Тиквешки гроздобер“ во тие времиња беше вистински почеток на бербата. Чисто совпаѓање е ослободувањето на Кавадарци (7 септември 1944) од фашистичкиот окупатор со манифестацијата, совпаѓање била и дегустацијата на маџун, слатко од грозје, р’чели, гроздов мед и шира низ целиот град за време на манифестацијата. Остана да не потсетува на слободарскиот дух само споменикот на слободата на (една од верзиите) на Градскиот плоштад и Костурницата во остатоците од Градскиот парк. Оти еднаш било, денес само се раскажува. Онака, ми текна сабајле кога станав, миејќи се лице, расонувајќи се, се сетив дека малкумина останаа кои ги знаат приказните. Јеби га!

П.С. Во октомври, пред пеесет години, во 1969, излезе еден од најдобрите албуми во историјата на рок музиката “Led Zeppelin II”. Таа 1969 година во САД (малку поинаква верзија), троа порано низ годината, “The Beatles“ го исфрлаат забеганиот и извонреден албум “Yellow Submarine“ (во Англија издаден 1968). Да, во 1969, “Тhe Rolling Stones“ го издаваат албумот “Let It Bleed“. Америка?! Европа?! Та ние одсекогаш сме биле дел од модерниот свет, особено што за време на Втората светска војна сме застанале на вистинската страна, на страната на победниците, на страната на Антифашистичкиот свет. Немојте да го гнасите овој факт со вашите ефтини националистички лајна.

By

Марјан Т.

Бул. “Џон Ленон“ 3

Кавадарци

Блузирање (240-270)

(прва кавадаречка колумна)

Летото заминува, а Блузерот го нема со некој збор. Се уплашил?! Го мрзи?! Не му се пишува?! Ниту едно. Далеку било да се уплашил човек кој никого не навредил низ годините пишување за кавадаречките работи и слични тракатанци. Плус работи, ствара, комуницира, има свое мислење за општествените појави, на сета озгора мрази национализам. Не го мрзи, само се препуштил на летото, оти летото за него е најубавото годишно време, ептен блузерско, жешко, тегаво. А да не му се пишува, па и не ќе да е така, еве го кај чека нова тастатура, оти на сегашната буквите излижани, неколку типки не функционираат. Што од пиво врз неа, а повеќе од што тропа на неа пишувајќи и и се фали на сопатничката дека “чука“ побрзо со два прста отколку бројни извикани дактилографи. Патем, тие истите дактилографи имат неостварени амбиции да бидат директори на големи јавни фирми, ама не му се може, оти некој ја следи ситуацијата и ја шири вистината. Не му се пишува? Неее, ете каде, на пат е до крајот на годината новата поетска книга, средена од неговата животна сопатничка, со сите керефеки за една книга поезија – од насловна страна, преку илустрации, до последна страница со сите информации. Кога ќе озлезе од печат? Не е важно. Самиздат?! Зошто да не. Инаку, оваа самобендисано наречена прва кавадаречка колумна е по 270 пат со вас, е па вие видете што и како.

Инаку, немам поим како се пишува репортажа, ама знам да споделам искуство, па некој нека се офајди од него. Оти нели беше лето, па дури и во Кавадарци, па време за патување, некому за авантури, некому релаксиран одмор, некому пак полна глава глупости, та тресе ли тресе, а ваму газот го истопорил на некоја плажа заедно со оние кои редовно се на таа плажа (и уживаат во неа). Патем задскриен зад профилот на социјалните мрежи ги пцуе и навредува истите тие со кои се “бања“ на истото тоа море и плажа. Заебано богами мора да му е во главата, особено од случајните фотографии направени на таа иста плажа. Оти нели, 21 век, интернет, ова – она. А бе на секој чекор психијатриски случаи. Па дури и во градот ни наш. Никој не остана да ја сподели нормалноста. Ама еве, да поприкажеме троа.

Летово патот, со мојата животна сопатничка (соборец, најдобар пријател, љубов до крајот на животот, една феноменална Билјана која го зема моето презиме), не однесе до Црна Гора и тамошното приморје, до прекрасниот Петровац (на мору). На легендарното и неприкосновено Јадранско море. А таму, туризам од највисоко ниво, луѓе од десетици и десетици држави кои се решиле заслужениот одмор да го поминат во приморско место чии жители уживаат во својот мал град, ги почитуваат туристите (99,9% обични луѓе со свои потреби и желби), хигиената на највисоко можно ниво, да уживаш во смртноста човечка покрај морето, со одлично еспресо (во Бистро “Петровац“ на пример) и феноменалното црногорско пиво (“Никшиќко“) и патем со првото кафе да уживаш во одличните дневни весници и да се запознаеш со една култура за која кружат легенди за мрзелива нација, а ваму на располагање од утро до вечер на посетителите, вредни и насмеани. Долга приказна која вреди да се раскаже во некоја идна прилика. Плус, целодневните посети на убавата Будва и неверојатниот Котор, во кој се враќаме и ќе се враќаме. Инаку, Котор е град во кој неговите жители се грижат за секој сантиметар убавина, град кој е оперисан од турбо – фолк и во кој неприкосновени се џез, блуз и рок музиката. Дали сум ви спомнал дека Котор е единствениот балкански град кој имa “Rock New Year”? Да и тоа извонредно звучи и изгледа и е неверојатно радосно. Да бе, авторот на овие редови, со едни фини градски луѓе, на пример 2018-та  ја пречека со концертот на Партибрејкерс. Со Боро, Вера, Ацо, Ана и Билјана, за да завршиме рано сабајле на првиот ден од 2018 во еден фин рок клуб. Во Котор, Црна Гора. Еве кај е 2020, ќе пиеме кафе на 1 јануари на “Трг од оружја“.

А за манифестацијата “Тиквешки гроздобер“ оваа година? Некој збор, во наредното читање, наскоро. Да и за Здравко Чолиќ.

П.С. Во деновите кога професионалците во својата дејност нема да бидат одстранети од нивната работа затоа што ја водат институцијата напред во урбаните убавини на 21 век  и кога нема да бидат маргинализирани затоа што грото од вработените во некоја имагинарна институција немат поим што тоа треба да работи нивната институција, е тогаш почитувани ќе размислуваме дека можеби еден ден ќе не биде и нема да ни висат над главата бараби кои вработувањето на грбот на државата го сфаќат како начин преку кој ќе ги излечат своите (квази) аматерски фрустрации. Таа е. Професионализмот овде деценија и озгора е на маргините. И последните идеалисти се откажуваат од доблеста да ја пружат својата креативност на радост на љубителите на убавото, Оти? Е па затоа! Да, ретките не гинат, туку опстануваат и се докажуваат насекаде. Не им се важни мејнстреим наградите и нивната повеќегодишна девалвација (“дно – дна“), така да, да сме живи и здрави, ќе не има, ќе се радуваме.

By

Марјан Т.

Бул.“Џон Ленон“ 3

Кавадарци

Блузирање (239-269)

(прва кавадаречка колумна)

“Ja sam snazan kao konj

ja nisam svestan, ja ne znam

za mnom ostaju tragovi

za mnom ostaje sve…”

“Ja sam tezak kao konj” - Elektricni Orgazam, LP “Distorzija” 1986

На “непризнатиот“ дел од плоштадот, некаде кај столовите и масите на “Тоскано“, сеуште стои бетонската клупа фино исполирана со терацо. Е таму, доцните седумдесети на минатиот век, минувавме дел од детството, броејќи ги ретките возила низ центарот на Кавадарци, уживајќи во летниот распуст (јебо нас, та и вас - фејсбук). Од горната книжара си купувавме тефтерчиња (со портокалово рапави корици), од трафиката кај чи’ Мирчето купувавме газози (вие другите ги знаете како џамлии) и чекавме маалските мангупи да заминат на корзото, па ние дечурланата да се истопориме на “џамовите“ на банката и да зјапаме во фотографскиот дуќан на Ќендо. Демек, интересни луѓе излегуваа од таму, парови кои се фотографирале за спомен, пред секој да тргне по својот пат и да се закуќи во новоизградената двоспратница, каде газдуваат свекорот и свекрвата и се знае – во дворот се садат ќушки и патлиџани, оти тревата и цвеќињата не се јадат. Пуста глад, од пусто турско, во генот влегла, та не излегува и во 2019.

Оти е лето, дури и во Кавадарци, па сеќавањата се редат, сеќавања на некои поинакви лета во градот, лета во кои престиж беа влечките од Југопластика и кусите панталони (преправени од постариот брат/братучед) од некој од чесните кавадаречки шнајдери. Сеќавањата велат уште и дека водата во кавадаречките фонтани беше кочан ладна, дека да не беше сентишот во диското во Младински од женско ни “ж“ немаше да видиме/доприме, а ноќите завршуваа кога полицајците позорникари ќе ти кажат – “Бриши дома!“.

Сите овие (дел од) сеќавања би ги фрлил во водите на “Луда Мара“, доколку денешните прикаскари низ социјалните мрежи не ја искривуваат (лажат) вистинската приказна за Кавадарци од крајот на седумдесетите на минатиот век. Така да, не станува збор овде за никаква носталгија, оти авторот на овие редови (оние кои го знаат – го знаат) живее во денешницата. Работи, креира, ствара, дугарува и живее во денот денешен. Иднината?! Кој ќе ја знае. Денот денешен е важен, особено добрата мисла која ќе ја фатиш некаде низ високите кавадаречки летни температури. Оти утре – само таа ќе остане.

П.С. Колумнава ја посветувам на мојата вујна Неша. На следната средба со неа. На деновите летни поминати во дворот кај неа и вујче Иван на “Ресавска“ број 3. На кафето кое таа ќе го свари на сред лето и финиот градски муабет кој ќе го разврзиме со неа за нашите луѓе и во оваа 2019 година, на масата под ѕенѕерот. Ама, не без Цанка и Надица, оти и тие имаат свои сеќавања од младоста пуста била – та не била, кои ќе ги претресиме длабоко во ноќта на терасата надвисната над кавадаречкиот Нов центар, па може троа и да “оговараме“ со ладно пиво. Зошто да не?!

By

Марјан Т.

Бул.“Џон Ленон“ 3

Кавадарци

Блузирање (238-268)

(прва кавадаречка колумна)

“Vodi me na Jadransko more

ja volim Jadransko more

tamo gde talasi zovu

bela jedra, bela jedra..”

“Jadransko more” – LP “Neko nas posmatra”, 1993

Еуфоријата е лош пријател. Точка. Деновиве сме сведоци на извонредни успеси на лица, колективи, заедници и институции (спортски, културни и сл.) од Кавадарци и Македонија. Арно ама, се испосравме на големите успеси, навредувајќи ги сите кои не размислуваат како нас (различни по повеќе основи), а да видиш ти интересна ситуација – се радуваат заедно со нас од се срце на истите тие успеси. Плиткоста на мислата, дневната политика, ситната душа, моронскиот специјалитет на национализмот, слаткиот мирис на квазипатриотизмот ни ги одземаа сите радосни секунди. Секунди?! Да, затоа што во секунди се мери времето во кое можеш да бидеш на иста страна со луѓе кои одсабајле се мразат себеси, а попладне ги мразат сите.

Да и за Кавадарци станува збор. Оти, во деновите во кои често се судруваме со појавата на новоодбележана сообраќајна сигнализација, тротоари и улици во реновирање, море изградба и на нови, кои во суштина се наменети пред се да го олеснат движењето на граѓаните на Кавадарци и да ја зголемат сигурноста при тоа исто движење. И што ни се случува?! Ништо ново. Грандиозноста на кавадаречката сообраќајна некултура стигнува до моментот кога со неа треба да се занимаваат медицински лица, на пример од доменот на психијатријата. Рековме – ништо ново.

Да се вратиме на основното. На радоста за успесите кои на овој простор се така ретки, не за друго, туку од што сме толкава држава/еден кварт во некој просечен велеград. Не па ако како град си го мериме со некоа културна или спортска престолнина. И да, за Кавадарци ми е зборот како и секогаш. Особено за културните дејности. Ако не сте знаеле, Кавадарци има три културни институции: Музеј – Галерија, Библиотека “Феткин“ и Дом на култура “Иван Мазов – Климе“. Секоја од институциите има свои специфики. И функционираат, колку и да вие си помислувате понекогаш нешто друго. Оно, лето е и да не ја тупиме многу, ама за некои работи треба да се знае. Што тоа? На пример дека културните и уметничките настани во Домот на културата (малку субјективно) се одвиваа до пред некој ден - секојдневно. Од Театарски претстави, преку ликовни и фото изложби, филмски фестивали и уметнички работилници, концерти на класична, џез, рок и останата музика, до промоции на врвни литературни дела. Секојдневно! Нормално, за да вработените таму, кои и покрај ограничените институционални капацитети професионално си ја тераат работата, ги остварат своите работнички права (во лето тоа се годишните одмори), во текот на летото намалува бројот на настани. Но и така намалениот број на настани е поголем од 90 % од културните институции во градовите  ширум државата. Тука некаде е суштината на моментот дека Кавадарци нема некоја манифестација (а и нема потреба) од типот на “Културно лето“. Макар што, да бидам малку и ироничен, бројот на културни и уметнички настани кои се случуваат во градот за време на летните месеци се и тоа како во поголем број од многу извикани “Културни лета“ низ Македонија. Затоа пак Кавадарци има “Кавадаречка културна есен“, 60 дена – 80 настани (не, не е печатна грешка), па некако оди работата тие денови и полежерно (без врели и тукуречи неподносливи кавадаречки летни денови и ноќи) и повозбудливо. Секако, публиката сама бира што ќе посети. И нормално, ставот на авторот на овие редови, дека бројката на посетители не секогаш е мерило за квалитетот на настанот, каде и да тој се случува. Ете така. Само да се потсетиме што тоа ова лето (јуни – септември 2019) го очекува Кавадарци меѓу другото (дел од настаните веќе завршија): Мото фест, Алшар, Рурална слем вечер, Денот кога се роди добриот човек, премиера на кавадаречкиот театар, понекоја изложба, Тиквеш Рок Фест, промоција на врвни книги (публицистика, романи, поезија) и др. Доволно?

Лето е. Дури и во Кавадарци. Политиката би требало да е на пауза. Ваков заклучок доаѓа по бројните “весели“ фотографии низ социјалните мрежи постирани од таканаречените патриоти (цела година патриотски занес, освен за време на летото) од бројните туристички места во соседството на Македонија, држави кои тие остатокот од годината ги мразат. Ама стварно ги мразат. Најверојатно високите летни температури им ја отстрануваат омразата, барем тримесечно. Можеби тоа е од солената вода на морињата во тие држави, во кои се утепуваат од капење. Или ќе е до нешто друго, недофатливо за нас кои не мразиме народи и држави. А омразата, според стручни медицински лица е болест. И се одразува дебело на здравјето. Дури и на сред лето. Така да, да патуваме и да се радуваме, затоа што можеме да се радуваме и да патуваме.

П.С. Лето е... Дури и во Кавадарци. Поголемиот дел од вас веќе знаат каде и зошто ќе го терат летниот одмор. Книги во Кавадарци можете да си набавите во три книжари во градот. Музика можете да си симнете од интернет. А ако сте на некој од големите летни музички фестивали низ Европа, да си истерате онака како што сте си замислиле, плус ако до вас се некои вам драги луѓе, ете ви лето за паметење. Не си дозволувајте уште едно исто лето.

By

Марјан Т.

Бул.“Џон Ленон“ 3

Кавадарци

Блузирање (237-267)

(прва кавадаречка колумна)

Зад нас се еден куп празници. Друго купче празници ни се случува. И така од година во година. И да Кавадарци изгледа во некои негови делови малку поинаку од лани. Се средуваат улици и тротоари. Конечно ете Локалната самоуправа го работи она за што е платена од граѓаните – да ги подигнува условите за функцинирање на повисоко ниво. Повеќе функционално и поубаво. Да сме живи и здрави, па да ги видиме резултатите од најновите зафати низ најфреквентните улици во градот.Лично ме радува што Градскиот плоштад не е повеќе гола ледина. Можеби не е најперфектниот плоштад на светот, ама ете нешто се случува и колку толку доби зеленило кое претходно буквално беше намерно или ненамерно изоставено.

Друго сакав да кажам, а незнам како да ви го пренесам. Море знам. Ма и вие го знаете тоа сигурно одкако сте родени – Кавадарци е град на сите негови граѓани. И тука завршуваат сите приказни. Кавадарци не е никаква приватна прчија на некоја политичка партија да го прогласува за свој, ма на било какви избори и во било која прилика. Така да, немојте ви се молам со ефтини штосови да ги заплашувате луѓето кои со години наназад ги мавтосувате возејќи ги од град во град, од село во село, како да се ваши робови. Им давате знамиња да веат?! Ветар да ве одвее и никогаш повторно да не ви се даде прилика да седнете во некоја фотелја, од која ќе се расфрлате со наши пари. Јебало вас, та и нас сосе вас Скопје 2014 и слични грозоморни антицивилизациски придобивки кои и нашите внуци ќе ги плаќаат и цел свет ќе ни се смее поради нив уште генерации и генерации. Ова личи на нешто партиско/политичко?! Не, туку само сопствено мислење. Јебала нас политика сосе наши и ваши, та на куп. Оти од премногу политички делби, од долгогодишни лаги и паралаги, од правење светињи од политичките партии стигнавме до тоа уште еднаш да почнуваме од нула. И уште еднаш – Кавадарци е град на сите негови граѓани. Со исклучителен нагласок и почитување на оние кои останаа овде и со свои пари (од чесно платен данок) заеднички го носат градот во иднината. Ма каква и таа да биде.

Деновиве актуелни се матурските вечери. Уште еден од парадоксите на времето во кое живееме. Полни ресторани, стотици гости, најубавите они на мама и тато. Фрлени пари во воздух за храна и пијалоци, со кои би се платило школувањето на факултет на сегашниот матурант барем година и пол/две. Ама, како викат, нивни пари – нивни проблеми. Само џабе потоа жалопојките. Секоја чест на ретките (но многу битни) кои овие денови размислуваат за вредноста на нивното понатамошно школување и иднина, за знаењето кое ќе го стекнат на некој од македонските и светските факултети. Оти вака? Оти секојдневието ни потврдува дека скапата гардероба е само тоа – скапа. Образованието е најважно. Надевајќи се дека руинираното образование во оваа држава ќе почне да се враќа кон својата основна важност – академската, а не политичката, им посакувам на матурантите веќе од утре да заборават на пијанките кои им ги приредија нивните родители и да тргнат по својот пат. Кон лична, но и општествено одговорна наобразба и среќа.

П.С. Додека привршувам со пишувањето на ова издание на (самобендисано наречена) првата кавадаречка колумна, го забележувам мудрувањето по социјалните мрежи за Евровизискиот натпревар. Музички?! Не би рекол. А и зошто би рекол, кога и воопшто немам намера да го следам и оваа година ова (уште едно) непотребно случување. Впрочем како и десетици години наназад. Квалитетната музика подразбира, работа, креативност, компонирање, концерти и концерти, квалитетни албуми и децении траење на сцената. Затоа и вечерва ќе си ја слушам редовната саботна порција добра музика, ќе мавнам чашка – две бурбон и ќе се радувам на новите штекери кој ми ги намести другар ми Горан.

By

Марјан Т.

Бул.“Џон Ленон“ 3

Кавадарци

Блузирање (236-266)

(прва кавадаречка колумна)

Сум пишувал/критикувал овде бааѓи низ годините наназад. За медиумите од сите сорти – печатени, електронски, радио, ТВ, интернет и сл. Едно време ми беше мерак да ги спотерам дописниците на националните медиуми. Сега не ми е. Оти и нема вистински национални медиуми. И сум ги конзумирал екстремно. Медиумите. Омилените трафиканти знаеја, иде сабота и блузерот ги зема сите дневни весници за читање. Работните денови по два примероци од различни изданија, колку да се стокми денот со сериозна информација. Оти, едно време достигнавме десетина различни изданија на дневен печат, а џебот не дозволуваше повеќе. Уште од детството трае жедта за добра информација, од времето на поранешната држава. Од македонските дневни весници во тоа време познато е, постоеја само Нова Македонија и Вечер. Вечер тогаш не служеше за ништо друго освен како попатна станица на оние кои сакаа сериозно да се занимаваат со новинарство од една страна, а од друга страна да го покрие срамот на оние кои читаа еротска литература, па купениот еротски  часопис фино “спикан“ во Вечер, демек еве ме читам дневен весник. Проѕирно, ама функционираше. Денес Вечер служи за трач - муабет пред трафика додека купуваме цигари, оти дневни весници не купуваме, не дека трудот на новинарите не вреди, ама прашање на денот е колку новинари работат професионално во нив и дали сопствениците не си го терат ќеифот додека се умилкуваат на партиските штабови, за денар и пол повеќе во џебот. Ах, да, Нова Македонија ниту тогаш, ниту денес не е сериозен весник (не ги паметам првите денови на весникот, сепак сум роден и научив да читам многу подоцна), ама беше специфичен во неговата големина и даваше драж на сериозност. Читателска. Денес ниту прилогот “Колибри“ не дава повод да се израдуваш. Таа е, пусти времиња, пусти  “големи писателски и новинарски имиња“, пусти пари, пуста желба да се биде колумнист и да се “просераваш“ на цела страница. Ми вели еден пријател, а бе блузеру од парите дадени за весници стан ќе купеше. Му велам, не бре пријателе, стан имам, ама крваво и мачно стокмен под суво, па затоа и сега си земам слобода да пишувам, фалам и критикувам.

Така и штотуку изминатиот прв круг од претседателските избори. Особено изминатата кампања за истите избори. Случајно, гледав ТВ еден заебан ден и ми се згади животот. Ми се погодија политички реклами. А бе гнасотии, навреда за здравиот разум, како тоа некој не го бивало, па гнасни навреди, па мрачни слики, сценарија, токму од истите кои 11 – 12 години маме ни заебаа, ни ја опустошија државата, ни ја заебаа паметта, ни ги избркаа од државата најубавите деца, највредните луѓе, најшколуваните граѓани на Македонија. Во државните институции ги напикаа најголемите мрзи и полуписмени дунстери, а слободоумните ги омаловажуваа, со прст вперуваа во поинаквите, сепак не успевајќи и покрај сиот државен и медиумски апарат вперен во нив – да ги поразат. Да, сенешто се случи вчера, на денот на првиот изборен круг за претседателските избори оваа 2019. Ќе рече некој, ако не друго се ослободуваме од Фикусот за две недели. Ама Фикусот два мандати го биравте по команда за да ни го загорчува животот и сега по падот на криминалецот кој троши наши пари во Будимпешта, кога основните граѓански слободи се вратија на своето место, испраниот мозок, сендвич филозофијата се обиде да го врати ударот, се обиде хидроцентралните говори да ги направи најпатриотски, а ваму чист наци – фашизам. А бе секој има право да каже се и да остане жив, ама со усул бре, оти и утре треба да живееме овде (барем ние кои се решивме да останеме овде, издржувајќи 11-12 години прегласна моронизација на општеството), а и утре е нов ден. Трезен. Оти, нашата татковина и натаму е Македонија, земја на специфични различности, земја на луѓе домаќини и домаќинки, земја која веќе не е бившојугословенска, земја која не е повеќе скарана со соседите, земја која не заслужува да биде изгнасена од надобудните квази патриоти, кои и локално се истопорени со погрешно напишани и прочитани говори, со основно непознавање на македонскиот јазик и правопис. Омразата не носи добро. Европа? Вакви какви што сме во моментот, на Европа не сме и потребни. Ама и покрај се Европа е нашата судбина, судбина на Република Северна Македонија, татковина на сите нејзини граѓани. Колку и некој да мисли поинаку, од убавото не треба да се бега. Напротив, на подадената рака, на пристојното граѓанско однесување треба само да му возвратиш со слободна мисла и да му се придружиш. Време е за драстични мерки и екстремна изолација на злото. Време е за чекор напред и покрај тешкотиите кои ги носат реформските мерки, време е да се издржи и да се врати до крај насмевката на граѓаните. А исчезнувањето на стравот покажува дека слободата дава право и шљокензишљивовиски патриотите да се обидат да се вратат, да тресат глупости, ама доста е. И со ум. Оти без секој се може ако не се упристои и не му фаќа рачето во државните и граѓанските џебови, ама и “Од љубов не се бега“.

П.С.

А што има врска ова погоре напишаното со Кавадарци?! Е ај прочитајте уште еднаш!

By

Марјан Т.

Бул.“Џон Ленон“ 3

Кавадарци

Блузирање (235-265)

(прва кавадаречка колумна)

“... Нашиот идиотски став дека никој не ни треба, дека знаеме и умееме се’, секојдневно не’ оддалечува од Европската култура за да веќе утре ни бидат потребни вистински чизми од седум милји да го премостиме јазот. Ама ќе нема кој да ги облече, ќе нема луѓе – ќе има културни џуџиња!“

Златко Теодосиевски – “ЏУЏИЊА“ (teodosievskiumetnost.wordpress.com)

Тука – таму се бавам со поезија. Напишав и објавив две книги поезија. Нејсе, така бива, па оваа година, ако се биде во ред, ќе објавам и трета книга. Со песни. Да сме живи и здрави и третата ќе биде посветена на Кавадарци. Само малку побезобразна, погнасна, позабегана и секако слатка за читање. А вие, кому – како ќе се допадне. Во меѓувреме, додека ги објавив поетските книги, научив да пишувам, па го научив македонскиот литературен јазик и ете ме каде се јавувам како уредник на неколку книги. Од нив две се полни со вицови прераскажани на кавадаречки начин.  Стасав и да се насмеам на неколку филмови – комедии. Стигнав и да размислам на неколку научно фантастични книги и филмови. Прочитав и неколку трилери, тука – таму по некое филозофско дело, а и навика ми остана често да ја посетувам кавадаречката библиотека. Макар што во деновите во кои живееме до смеа им е само на луѓето кои веруваат во себе и веруваат во државата која од пред некое време има додавка во насловот. А додавката толку едноставна, што чиниш ако уште еднаш бидеш дел од некој фин креативен настан (театарска претстава, концерт, изложба и слични некои културно – уметнички заебанции) некој ќе те поздрави, онака за добро утро или добар ден, па ти исполнет ќе го претставиш него и неговите макар во соседството, на кое баш му е гајле од каде доаѓаш, гајле му е само што нудиш и колку добро тоа го правиш. Северна? Да! Исто како и пред тоа како народна, социјалистичка, федеративна, ќе си го тераш своето безгрижно, оти без разлика како ти се вика државата, ти зборуваш на мајчиниот јазик, пцуеш на градскиот дијалект кој ќе те следи до крајот на животот и додека те држи паметта ќе ја пишуваш сеуште (за жал и единствената) прва кавадаречка колумна. Од тука натаму се е блуз. Најобичен блуз со три инструменти и случаен вокал. Македонски по дифолт, македонски до бескрај. Оти чуму ти се годините кои ги броиш ако не си тоа што си. А си тоа што си и покрај додавката, оти ако не ја прифаќаш, за никаде си. Значи конечно – дали го прифаќам новото име на нашата држава? Да, дефинитивно – јас живеам во Република Северна Македонија. И сум по род македонец и зборувам, пишувам и размислувам на македонски јазик. Ете така. Тоа го решивме. Можете и да пцуете, да р’кате, да гнасите, ама од себе нема да побегнете.

Туку, друго ми беше зборот... За кавадаречкото секојдневие. За сите нас кои сакале – нејќеле сме овде, на ова парче сува земја, која да не биле вредните луѓе таму некаде втората половина на седумдесетите години минатиот век, еден човек немало да остане. Ќе не иселела сушата и последиците од неа. Арно ама, некој имал визија, имал и стратегија, та донел вода од Лукар, педесетина километри водовод, стотици денови работа, тешка, та претешка, преку планини и висорамнини, за да ние денес ете не каде се топориме 24 часа со вода за пиење и лична хигиена. Старата верзија (бараки со соби за дваесетина летувалци, со казан за капење, со прашок за требење вошки, со менза од која децата се враќале дома со неколку килограми повеќе, без пристоен тоалет, а со WC како од 19 век, ама ете, можело и така) на и денес популарното одморалиште “Михајлово“ (со модерен сместувачки објект), тие години била дом преку цело лето на стотици млади луѓе од тоа време, од просторите на цела бивша држава, тогашна СФРЈ. Биле дел од тогаш актуелната Младинска работна акција “Михајлово“ со која се финиширало конечното решение на проблемот со вода за пиење за Кавадарци. И ете не денес, како се заебаваме со две –три фонтани со вода за пиење, на нив ги лечиме нашите фрустрации уште рано насабајле, а бе на раат уништуваме се што е заедничко, како да некој од некое “свирипичино“ ќе дојде па да не среди и управи, па да бидеме пристојни граѓани на својот град, на Кавадарци. Ова е само дел од нашата самобендисаност, нели?! А за сообраќајното лудило низ Кавадарци? Па да не се повторуваме. Нека работи нешто тоа пајакот, ебаго!

П.С. Пред некој ден, во еден неврзан разговор, ја допревме и неминовната тема последните денови за нас “културњаците“ – чудната распределба на средствата од Министерството за култура за 2019 година. Секој со својот коментар, на крајот од муабетот како ништо да не било. И така, десетици години наназад критиките ни се сведуваат на кафански муабети, ниту еден јавен напис или реакција од творци и уметници за она што ни се случува. Секако, со ретки исклучоци. А се случува едно те исто – парите за проектите отидоа кај истите луѓе, па кому самарот, кому “ваквото“. Нормално, за кавадаречките прилики зборувам. Во останатите градови (особено Скопје) реакциите беа бааѓи гласни и реални. Ама ете, ние не сме другите градови. И кога сме кај културата, се кинам од смеење кога по социјалните мрежи ќе се појават фотографии од “еминентни“ ликови од градот како ете тие личните биле на Театар во Скопје. Тоа ти се оние истите кои на театарските претстави (или било кој културен и уметнички настан) во Кавадарци бараат гратис карти, дел од нив се во шема “двајца со една карта“, а дел од нив никогаш и не стапнале во некоја од кавадаречките културни институции. Така да, еве каде е 2020 година, може и ќе се управиме.

By

Марјан Т.

Бул.“Џон Ленон“ 3

Кавадарци

Блузирање (234-264)

(прва кавадаречка колумна)

“....................... ..................... ...................... .................................... .............“

(Ненапишан графит во Кавадарци, 2019

Од таму некаде почетокот на декември минатата година, нов сообраќаен тренд во Кавадарци е “пушти четири жмигавци“ и паркирај се каде сакаш – на пешачки, на тротоар, на сред улица, пред влез на зграда. И тоа сеуште трае.  Нема проблем, ќе те почекаат и оние кои ги почитуваат сообраќајните правила, пешаците ќе скокат преку возила, итната помош може и ќе стигне на време да спаси живот, пожарните возила може ќе имаат среќа да локализираат некој пожар низ градот, ама “четири жмигавци“ и никој не ти може ништо. Дури и полицајското комбе паркирано на три метри од тебе, ниту пак сообраќајците кои изгледаат каако да си играат “еци, пеци, пец“ кого ќе застанат да му ги проверат документите на возилата со “сомнителни регистрации. И да, со недостатокот на паркинг места (проблем кој се решава со години наназад во градот, ама ете не бива, некаде нешто ја кочи работата), “четири жмигавци“ и терај, пиј го кафето со саати, возилото и онака никој не ти го чепка. И да (уште еднаш), тука некаде меѓу редови лежи решението за проблемот над проблемите - сообраќајниот хаос во градот Кавадарци. Ма, снегот кој толку ви пречеше, демек неисчистен, па не можевте да се топорите со тоа машините (грото со странски регистрации/значи плаќате некаде надвор од Македонија данок) и не беше некој проблем. Оти, Кавадарци низ годините наназад имал бааѓи поголема “сантиметража“ снег, па живеевме некако. Да, имаше неколку тротоари кои беа “непроодни“, ама џабе муабетот кога “бунџиите“ и не одат пешки. О да, имаше и улици кои не беа исчистени, особено оние каде дворовите се истопорчени до “пола улица“, онаму каде гаражите и дворовите (во кои до пред дваесетина години се садеше лукче и кромидче) се претворени во дуќанчиња и магацини. Кавадаречките приказни, да се разбереме, се специфични, особено ако се прераскажани од џабалебарошите кои животот го поминаа озборувајќи ги сите предпладне, а попладне измислувајќи го својот “успешен живот“, во паузата меѓу кафе од нога од три саата и киснење на Градскиот плоштад (ма како и тој да изгледа).

Да се разбереме, Кавадарци е град во кој озборувањето по дефиниција ти (ни) е во генот. Исто како статусите по социјалните мрежи на “најчитаните“ кои со години се повторуваат и тие истите денес себеси се топорат како влијателни, на кои им се слуша демек муабетот. Види богати! Па, ај што се сметаат влијателни по тоа социјалните мрежи, мразејќи ги сите претпладне, мразејќи го цел свет попладне, туку патем “солат“ памет, како да тоа интелектуализмот со тапија го добиле додека шетат ко’ мува без глава низ Кавадарци незабележани од никого. А бе, заеби работа, оти ете ги истите на кои им сметаат (од квази патриотски причини) и Банско и Грција и Златибор и Боровец и Јадранот и Црно море и Егејот и Белград и Сараево и Љубљана и Берлин и Копенхаген и Лондон и Гетеборг и Париз, со “фини“ фотографии од истите тие места, истопорени со пијачките, со некои чудни пози на плажа покрај море, со скршени насмевки покрај некој случаен споменик. Истите тие не “утепаа“ форсирајќи ни ги Михајлово, Охрид, Дорјан, Преспа, Берово и сл. А бе сме ја прошетале Македонија “уздуж и попреко“, приказните чувајте си ги за по дома, па така да кога утре ќе се сретниме низ градот по маркетите купувајќи некое лиснато за појадок, може само да се насмееме на глупостите кои ги пишувате на вашите профили по социјалните мрежи и кога ќе бидете прашани дали бевте сериозни со тоа што го пишувате, немојте да одговарате со – а бе заебанција. Оти оние кои ви лајкуваат ве сфаќаат сериозно. Затоа, умот у главата, грицкајте си го тоа лиснатото и радувајте се на секое “добар ден“ од сериозните луѓе кои сеуште ги има низ Кавадарци. Баш така!

П.С. За патриотизмот, за Северна Македонија, за тоа зошто после толку време блузерот повторно се “ просерава“ низ интернетот, за културните и уметничките “апологети“ – во некој друга прилика. Денес само за тоа дека со мало закаснување, а по дебело размислување, заклучокот за таа иста култура и уметност, особено за 2018 година се извонредни. Само неколку настани (на кои вие не бевте) кои на суптилен начин донесоа мала, урбана промена низ градот на културната сцена.  Блузерот памети, а памети од поодамна, дека со најдобрите настани од областа на културата и уметноста споредувајќи се со изминатите пет-шеснаесет години, годината мината донесе ексклузивни настани, како на пример една промоција на фантастичната “Македонска Рок енциклопедија“ (на Тошо Филиповски), промоција на “Роман на годината“ (на Фросина Пармаковска), промоција на стрип едиција (на Темплум), промоција на првиот албум на “Smoke Shakers” (Алтер Центар), врвната театарска претстава “Пасивно пушење“ (Дом на култура “Иван Мазов – Климе“), промоција на првиот официјален сингл на “Leksikon” (Алтер Центар), концерт на блуз мајсторите “Igi Man Trio” (Дом на култура Кавадарци) и секако враќањето на “Тиквеш Рок Фест“ (Алтер Центар) на фестивалската сцена во Македонија. Меѓу другото - малку повеќе од солидна културно – уметничка година во 2018 во Кавадарци. Да, слободно додадете некој настан кој вам ви оставил впечаток, а се одржал во Кавадарци минатата година. Ако имате сосем поинакво мислење од ова, ќе биде ваш проблем доколку коментирате надвор од ова писание. Повелете пријатели, имате опција – коментар! И да, имате име и презиме, па да се надвикуваме, надпишуваме и топориме со своите размислувања. Оти, за немање слобода на говор станува збор само во диктаторски општества. Денес Македонија е малку послободно општество од пред некоја година. Учиме, се радуваме и напредуваме. Така да почитувани случајни или намерни сопатници низ блузирањево, се читаме наскоро.

By

Марјан Т.

Бул.“Џон Ленон“ 3

Кавадарци